Tüp Renkleri

Avrupa Birliği uyum çalışmaları çercevesinde sanayide ve tıpta kullanılan gaz tüplerinin içlerindeki gaz ve gaz karışımlarının tanıtımı için kullanılan renk kodlamasındaki değişiklik Yapıldı. Bu değişiklikTSE tarafından 31.01.2012 tarihinde kabul edilerek TS EN 1089-3;2011 nolu standart olarak yürürlüğe girmiştir.Sınai gaz tüpleri önceki uygulamada ayrı ele alınıyordu, bu değişiklikle birlikte aynı standart içine alındı.

( Bu standard sıvılaştırılmış petrol gazları içeren tüplere (LPG) veya yangın söndürücülere uygulanmaz.)

Eski ve yeni renk kodlamalarının kargaşa yaratmaması ve bu yüzden meydana gelebilecek zararlara sebebiyet vermemesi için , yeni standartta uygun hale getirilen tüplerin omuzlarına karşılıklı gelecek şekilde iki adet ( N ) harfi konulması zorunlu hale geldi.

N harfi ( fransızca nouveau= yeni - İngilizce new = yeni kelimelerinden alınmıştır)
Tanıtım renkleri, tüpün omuz bölgesine uygulanmalıdır. Tüpün gövdesi ve vana koruma sistemi, diğeramaçlara yönelik olarak renklendirilebilir. Bununla birlikte, tüp gövdesinde ve vana koruma sisteminde kullanılan renklerintehlikenin yanlış anlaşılmasına yol açan renkler olmasından kaçınılmalıdır.

özel olarak tanıtılmadıkça, bütün gazlar ve gaz karışımları tüp etiketleri üzerindeki riski
gösteren baklava şekline uygun olarak içerik özelliklerini gösteren bir renk sınıflandırması ile tanımlanmalıdır.

Tehlike etiketleri (riski gösteren baklava şekilleri) Renk kodu
- Zehirli ve/ veya aşındırıcı SARI
- Alevlenebilen KIRMIZI
- Yükseltgen AÇIK MAVİ
- Tepkimeye girmeyen (zehirli, aşındırıcı,
alevlenebilir ve yükseltgen olmayan) PARLAK YEŞİL

”PARLAK YEŞİL” rengi solunum (örneğin nefes alma cihazı) için kullanılmamalıdır

Bir gaz veya gaz karışımı iki farklı tehlike içeriyorsa, tüpün omuz bölgesi birincil tehlikeye uygun olarakrenklendirilmelidir.
İkincil tehlikenin rengi de tüpün omuz bölgesine uygulanabilir:
Misal;
Zehirli (ve/veya aşındırıcı) ve alevlenebilen SARI ve KIRMIZI
Zehirli (ve/veya aşındırıcı) ve yükseltgen SARI ve AÇIK MAVİ

BAZI GAZLAR VE GAZ KARIŞIMLARI İÇİN ÖZEL RENKLER
GAZ İSMİ FORMÜLÜ
sanayide kullanımı Tıbbi gaz Tıbbi olmayan
Solunum gazı
Oksijen O2 Beyaz Beyaz Beyaz
Karbon dioksit Co2 Gri Gri uygulanamaz
Helyum He Kahverengi Kahverengi uygulanamaz
Azot N2 Siyah Siyah uygulanamaz
Asetilen C2H2 Kestane rengi uygulanamaz uygulanamaz
Argon Ar Koyu yeşil Koyu yeşil uygulanamaz
Yanıcı Gazlar
Hidrojen, metan gibi H2, CH4 kırmızı varsa kırımızı uygulanamaz
Zehirli ve Korozif Gazlar AsH3, CO,NH3 sarı varsa sarı uygulanamaz
Narkoz N2O mavi mavi mavi

Görüldüğü gibi Türkiye'deki bazı uygulamalar standartta uygun değildir.

Aşağıdaki gazlar özel renklerle tanımlanmalıdır.

Yanıcı gazlar:
Asetilen KESTANE RENGİ

Yükseltgen gazlar:
Oksijen BEYAZ
Azot oksit MAVİ

İlave olarak, tıbbi uygulamalar için tepkimeye girmeyen gazlar, aşağıdaki renklerin kullanımıyla daha
da farklılaştırılmalıdır.

Argon KOYU YEŞİL
Azot SİYAH
Karbondioksit GRİ
Helyum KAHVERENGİ.
Bu renkler, tıbbi uygulamalar dışındaki uygulamalar için de kullanılabilir.

Tepkimeye girmeyen gaz karışımları
Tepkimeye girmeyen gazlar karıştırıldığında, özel bileşenli gazların
seçimli renklerinin bileşimleri, tüp içeriklerinin tanıtımında kullanılabilir

Solunum için kullanılan gaz karışımları
Aşağıda verilen, oksijen içeren tıbbi ve solunum gaz karışımları,
bileşenlerin renkleri kullanılarak tanıtılmalıdır.
Hava veya yapay hava BEYAZ ve SİYAH
Oksijen / helyum BEYAZ ve KAHVERENGİ
Oksijen / karbondioksit BEYAZ ve GRİ
Oksijen / Azot oksit BEYAZ ve MAVİ
Bu renkler, bu bileşenleri içeren sanayi tipi gaz karışımları için kullanılmamalıdır.

Uygulama
Bu standarda uygun olarak renk kodlaması yapılan tüpler, omuz bölgelerinde iki kere işaretlenmiş “N” harfinitaşımalıdır. Bu işaretlemeler, zıt taraflarda ve tüp omuz bölgesindeki renklerden farklı bir renkte olmalıdır. “N”harfinin büyüklüğü ve şekli, Ek C’de gösterildiği gibi olmalıdır.Bu standardda tarif edilen rengin, halihazırda kullanılan renkle aynı olduğu ülkelerde, ülke-içi taşıma veya bustandardda belirtilen renkten farklı bir renk kullanan CEN-üyesi ülkelere taşıma süresince, bu tüplere sadece“N” harfini uygulamak yeterlidir.
Yeni renk kodu kullanılırken yanlış yorumlamaya yol açan herhangi bir risk yoksa, örnek olarak bir renkgeçmişte kullanılmamışsa veya yeni ortaya çıkan tehlike seviyesi bir öncekinden daha düşüksetüplerin “N” harfi ile işaretlenmesi gerekli değildir.

Renk RAL Numarası
Sarı 1018 Çinko sarısı
Kırmızı 3000 Alev kırmızısı
Açık mavi 5012 Açık mavi
Parlak yeşil 6018 Sarı yeşil
Kestane rengi 3009 Oksit kırmızısı
Beyaz 9010 Saf beyaz
Mavi 5010 Gentian mavisi
Koyu yeşil 6001 Zümrüt yeşili
Siyah 9005 Simsiyah
Gri 7037 Tozlu gri
Kahverengi 8008 Yeşilimsi kahverengi

Sağlık taki renkler
Standart tüp renkleri :
• Oksijen ; beyaz,
• Azotprotoksit ; mavi,
• Siklopropan ; turuncu,
• Karbondioksit ; gri,
• Helyum ; kahverengi,
• Azot ; siyah,
Hava ; beyaz/siyah renkli tüplerde bulunur